Roza El Hassan

1966'da Romanya, Budapeşte'de doğdu. Budapeşte'de yaşıyor ve çalışıyor.

Bu felaket haliyle başa çıkmaya çalışırken, Suriyeli sanatçılar olarak, yeni başlangıç zamanı için çözümler üretmeye çalışıyoruz. Ülkeyi nasıl yeniden inşa edeceğiz? Kelimeyi yazmaya cesaret edemiyorum: Tedavi etmek. Milyonlarca ev zarar gördü. Eski ve yeni tekniklerin bir haritasını çıkarmaya çalışıyorum ve dedemlerin eski Arıkovanı evleri hakkında inanılmaz şeyler öğrendim. İçerisinin ısısı dışarıdan yirmi derece daha düşük. Çimento ya da çeliğe ihtiyaç yok, kiremit pişirmeye ya da sert volkanik kayalara da. Suriye’de çelik bulmak çok zor, ancak ithal ediliyor, kuru bölgelerde ise ahşap bulmak oldukça güç. Arıkovanı evlerin kerpiç briketleri geri dönüşümlü; kullanılmaz hale gelip de parçalandığında toprağa karışıp tamamen yok oluyor. Yuvarlak formu neredeyse mükemmel, yüksek kubbesi sıcak havayı yukarıya hapsederek, serin havayı aşağıda insanların uyuduğu yerde dolaşımda tutarak havalandırma işlevi görüyor. Bilgisayarla tasarlansa ancak bu kadar kusursuz olabilir. Klima kullanılmadığı halde, içerisiyle dışarısı arasında 15 - 20 derece ısı farkı oluyor. Formu üç hatta on bin yıldan beri değişmeden kalmış. Önümüzdeki aylarda Suriye’de neler yaşanacak, insanların hayatlarını yeniden inşa edecek güçleri olacak mı bilmiyorum. En küçük ölçekte düşünmeye çalışıyorum; Çamurdan yapılmış bir kümbet, Arıkovanı evleri ve bir ya da iki odalık küpler ve tüm mal varlıkları duvara astıkları akrabalarının fotoğrafları ile bir döşek – Suriye medeniyeti, onurumuz. Zihnim daha fazlasını hayal etmeyi kaldıramıyor.
Roza el-Hassan, 2012